Πολύ ενδιαφέρον παρουσιάζει (τουλάχιστον για μένα, ελπίζω και για άλλους) το γεγονός ότι ενώ οι άνθρωποι είναι κοινωνικά όντα φαίνεται να έχουν ιδιαίτερα μεγάλη δυσκολία να εκφράζουν τα συναισθήματά τους.
Η υπόλοιπη επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων μπορεί να λειτουργεί κανονικά και να εκφράζουν ότι χρειάζεται την κάθε στιγμή με ευκρίνεια, παρόλα αυτά είναι λες και δεν μας μαθαίνει κανείς πως να μιλάμε για να συναισθήματά μας.
Βέβαια, όπως συνήθως εγώ είχα την εντύπωση πως είμαι ένας αρκετά εκφραστικός άνθρωπος, εξωστρεφής, που κοινοποιεί στους ανθρώπους γύρω του τα συναισθήματα του. Όλα αυτά ίσχυαν, μέχρι που βρέθηκα μπροστά στις αρχές της Συγκινησιακά Εστιασμένης Θεραπείας (EFT).
Σύμφωνα με την θεωρία αυτή, τα αρνητικά συναισθήματα χωρίζονται σε δύο κατηγορίες, τα πρωτογενή και τα δευτερογενή. Τα πρωτογενή είναι τα πιο εσωτερικά συναισθήματα,όπως ο φόβος, ο πόνος, η μοναξιά, η θλίψη, η ντροπή, που κάνουν τους ανθρώπους να νιώθουν ευάλωτους και αδύναμους. Από την άλλη πλευρά έχουμε τα δευτερογενή, τα πιο έντονα συναισθήματα όπως ο θυμός, η νευρικότητα και η ζήλεια. Τα δευτερογενή συναισθήματα είναι η αντίδραση που προκύπτει από τα πρωτογενή.
Η θεωρία του EFT υποστηρίζει ότι τα πρωτογενή συναισθήματα, αυτά δηλαδή που μιλούν για τις πραγματικές μας αγωνίες και που μας κάνουν να νιώθουμε τρωτοί μπροστά στους άλλους είναι αυτά που όταν εκφράζονται μπορούν να συνδέσουν το ζευγάρι. Τα δευτερογενή συναισθήματα τείνουν να απομακρύνουν τους συντρόφους. Το άκουσμα λοιπόν αυτής της θεωρίας μου δημιούργησε τις παρακάτω σκέψεις:
- Όταν εκφράζω τον τρόπο που νιώθω συνήθως χρησιμοποιώ τα δευτερογενή συναισθήματα.
- Όταν διάβασα τα πρωτογενή συναισθήματα ένιωσα συμπόνια και κατανόηση, ενώ όταν διάβασα τα δευτερογενή ένιωσα πως κατηγορώ κάποιον ή ότι κάποιος με κατηγορεί.
- Είναι τελικά τόσο δύσκολο να μοιράζεσαι τον τρόπο που νιώθεις, που ακόμα και οι άνθρωποι που κάπως τα καταφέρνουν, μπορεί να το κάνουν με έναν όχι τόσο λειτουργικό τρόπο;
Δεν σταμάτησα να θυμώνω βέβαια επειδή διάβασα την θεωρία αυτή αλλά είμαι σίγουρα πιο ενήμερη για τα συναισθήματα και τις αντιδράσεις μου. Κλείνοντας όμως προσπαθώ να θυμηθώ ποιά ήταν η τελευταία φορά που αντί να πω σε κάποιον “έχω θυμώσει μαζί σου” είπα “φοβάμαι πολύ και νιώθω μόνη”;
Ματίνα Σωτηροπούλου
Developmental Psychologist
MSc Child Development UCL
