Είμαι μόνο εγώ που πιστεύω ξαφνικά πως η λέξη συγγνώμη έχει χάσει κάπως το νόημα της. Όχι δεν αναφέρομαι στην πολύ γνωστή φράση “Από τότε που βγήκε η συγγνώμη χάθηκε το φιλότιμο”. Αλλά νιώθω πως είτε χρησιμοποιήσεις αυτή τη λέξη είτε όχι, ο/η χαμένος/η θα είσαι πάντα εσύ.
Ας πούμε για παράδειγμα πως κάνω ένα λάθος. Καταλαβαίνω το λάθος μου σχετικά γρήγορα και σπεύδω να ζητήσω συγγνώμη στον άνθρωπο που τον επηρέασε περισσότερο το λάθος αυτό.
Κάποια πιθανά σενάρια για το πως θα αντιδράσει ο άλλος άνθρωπος στη συγγνώμη αυτή.
Συνήθως:
- Δεν έχει νόημα να ζητάς συγγνώμη τώρα.
- Έπρεπε να το είχες σκεφτεί πριν κάνεις λάθος! Δεν είναι μόνο αυτό που έγινε σήμερα. Πριν από 2 εβδομάδες είχε γίνει ακριβώς το ίδιο.
- Μην ζητάς συγγνώμη αν δεν το εννοείς.
- Τα λόγια δεν έχουν καμία αξία, δείξε τη συγγνώμη σου με πράξεις.
Σπάνια κάποιος θα σου απαντήσει:
- Ευχαριστώ που ζητάς συγγνώμη. Σε παρακαλώ την επόμενη φορά προσπάθησε να μην κάνεις το ίδιο λάθος γιατί με στεναχώρησε/ενόχλησε πολύ.
Ακόμα σπανιότερα:
- Χαίρομαι που παραδέχεσαι το λάθος σου. Από την άλλη πλευρά και εγώ θα μπορούσα να σε είχα βοηθήσει. ‘Ίσως τότε να ήσουν πιο ξεκούραστη και να μην γινόταν αυτό το λάθος.
Μπορώ απλά να σταματήσω να χρησιμοποιώ την συγκεκριμένη λέξη. Όχι; Τι εννοείς δεν μπορώ; Θα με τρελάνεις;
Και όμως, κανένας δεν θέλει ανθρώπους κοντά του που να μην παραδέχονται τα λάθη τους. Επίσης τι παράδειγμα θα δίνεις στα παιδιά και τα εγγόνια σου αν πρώτα εσύ η ίδια δεν διδάσκεις την μεταμέλεια και την συγχώρεση;
Σαν να λέμε, μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα. Ούτε που ξέρεις πλέον τι να πεις.
Μπορεί να χαριτολογώ τώρα αλλά είναι αλήθεια πως όταν κάνεις λάθος και το αναγνωρίζεις, δεν ξέρεις πως να το επικοινωνήσεις στον άλλον άνθρωπο. Χρειάζεται αρκετή ενέργεια και σκέψη και να μην φαίνεται λες και απλά λες κάτι για να ξεμπερδεύεις. Τι με βοηθά προσωπικά όταν ζητάω από κάποιον να με συγχωρέσει;
- Να έχω πάρει λίγο χρόνο πρώτα να σκεφτώ τι πήγε λάθος και γιατί. Τι θα μπορούσα να κάνω για να μην επαναληφθεί; Υπήρχαν ενδείξεις που αγνόησα;
- Να είμαι έτοιμη να δεχθώ την δυσπιστία του άλλου ανθρώπου και να έχω την υπομονή να εξηγήσω γιατί για μένα είναι σημαντικό να παραδεχτώ το λάθος μου.
- Να μπορώ να πω στο αγαπημένο μου πρόσωπο τι μπορεί να με βοηθήσει την επόμενη φορά που θα βρεθώ σε αντίστοιχη θέση.
- Να ξέρω πως είναι επιλογή μου να αναλάβω την ευθύνη του λάθους μου και τις ανάλογες συνέπειες. Θα μπορούσα να πω κάποια δικαιολογία ή και τίποτα προκειμένου να το αποφύγω αλλά παρόλ' αυτά επέλεξα να το παραδεχτώ.
Προσωπικά νιώθω καλύτερα όταν παραδέχομαι τα λάθη μου. Δεν το καταφέρνω αρκετά συχνά αλλά όταν αυτό συμβαίνει νιώθω περήφανη για μένα. Και άβολα και ευάλωτα αλλά και μία ανακούφιση. Βέβαια ότι παραδέχεσαι ένα λάθος δεν δίνει το δικαίωμα σε κάποιον να σου φερθεί άσχημα πχ να σου βάλει τις φωνές ή να σε κατηγορήσει για οτιδήποτε συμβαίνει. Αλλά σίγουρα είναι σημαντικό να ξέρει πως αναγνώρισες τι έκανες λάθος. Στο μυαλό μου τα ‘’λάθη’’ και τα ‘’συγγνώμη’’ όταν υπάρχει διάθεση να αξιοποιηθούν μπορούν να γίνουν τα θεμέλια για μία ακόμα πιο γερή σχέση.
Ματίνα Σωτηροπούλου
Developmental Psychologist
MSc Child Development UCL
